Kathleen Mary Ferrier

Kathleen Mary Ferrier
Ganwyd	22 Ebrill 1912  Higher Walton
Bu farw	8 Hydref 1953  o canser  Llundain
Label recordio	Decca Records
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon
Galwedigaeth	canwr opera, artist recordio
Arddull	cerddoriaeth glasurol
Math o lais	contralto, deep contralto
Gwobr/au	CBE, Medal Aur Cymdeithas y Royal Philharmonic

Roedd Kathleen Mary Ferrier, CBE (22 Ebrill 1912 – 8 Hydref 1953) yn gantores contralto a sicrhaodd enw da yn ryngwladol fel artist llwyfan, cyngerdd a recordio, gan ganu caneuon gwerin a baledau pop, ynghyd â gweithiau clasurol Johann Sebastian Bach, Johannes Brahms, Gustav Mahler ac Edward Elgar. Bu ei marwolaeth o ganlyniad i gancr, tra ar frig ei henwogrwydd, yn sioc i'r byd cerddorol yn enwedig i'r cyhoedd yn gyffredinol, am nad oeddent yn ymwybodol o'i salwch tan ar ôl ei marwolaeth.

Yn ferch i brifathro ysgol gynradd yn Swydd Gaerhirfryn, dangosodd Ferrier ei thalent fel pianydd yn gnnar, gan ennill nifer o gystadleuthau piano amatur tra'n gweithio fel teleffonydd gyda'r Swyddfa Bost Gyffredinol.  Ni wnaeth ddechrau canu o ddifri tan 1937, pan enillodd cystadleuaeth o fri yng Ngwyl Caerliwelydd a dechrau derbyn cynigion i ganu'n broffesiynol.  Bu'n cael gwersi canu ar ôl hyn, yn gyntaf gyda J. E. Hutchinson ac wedyn gyda Roy Henderson.  Ar ôl toriad Yr Ail Ryfel Byd cyflogwyd Ferrier gan y Council for the Encouragement of Music and the Arts (CEMA), and yn dilyn hyn bu'n canu mewn cyngherddau a pherfformiadau ar draws Prydain.  Yn 1942 cafodd ei gyrfa hwb pan gyfarfu a'r arweinydd Malcolm Sargent, yr hwn a'i chymeradwyodd hi i asiantaeth rheolaeth cyngherddau dylanwadol Ibbs and Tillet.  Daeth yn berfformwraig rheolaidd mewn lleoliadau pwysig yn Llundain, a gwnaeth nifer o ddarllediadau ar radio'r BBC.

Yn 1946, perfformiodd Ferrier am y tro cyntaf yn y Glyndebourne Festival yn opera Benjamin Britten The Rape of Lucretia.  Blwyddyn yn ddiweddarach gwnaeth ei hymddangosiad cyntaf fel Orfeo yn Orfeo ed Euridice gan Gluck, gwaith a gysylltir a hi'n arbennig.  O'i dewis ei hun, dyma'r unig ddwy rol iddi wneud mewn opera.  Fel yr amlygodd ei henw da, ffurfiodd Ferrier berthnasau gweithiol clos gyda ffigyrau amlwg ym myd cerddoriaeth, megis Britten, Sir John Barbirolli, Bruno Walter a'r cyfeilydd Gerald Moore.  Daeth yn enwog yn ryngwladol yn dilyn ei teithiau i'r Unol Daleithiau rhwng 1948 a 1950 a'r teithiau niferus i gyfandir Ewrop.

Canfyddwyd fod gan Ferrier gancr y fron ym mis Mawrth 1951.  Parhaodd i berfformio ac i recordio rhwng y cyfnodau a dreuliodd mewn ysbytai a'r cyfnodau yn gwella yn dilyn triniaethau;  Ei pherfformiad cyhoeddus olaf oedd fel Orfeo, yn y Tŷ Opera Brenhinol ym mis Chwefror 1953, wyth mis cyn ei marwolaeth.  Ymhlith y nifer o gofebau iddi, sefydlwyd Cronfa Ymchwil Cancr Kathleen Ferrier ym mis Mai 1954. Mae Cronfa Ysgoloriaeth Kathleen Ferrier a weinyddir gan y Royal Philharmonic Society, wedi dyfarnu gwobrau blynyddol i gantorion ifanc proffesiynol addawol.